Thánh
ĐAMINH BÙI VĂN ÚY
Thầy giảng (1812 – 1839)
Ngày tử đạo: 19 tháng 12
Cha tôi không trốn, xin các quan đừng đánh người. Hãy đánh tôi.
Thánh Đaminh Bùi Văn Úy sinh năm 1812 tại họ Tiền Môn, làng Kẻ Rèm, tỉnh Thái Bình. Chú Úy vào Nhà Đức Chúa Trời từ nhỏ, giúp việc cha Nguyễn Văn Tự và học làm thầy giảng. Đến lúc cha Tự thuyên chuyển về xứ Kẻ Mốt, tỉnh Bắc Ninh, thầy Úy cũng theo cha cho đến ngày cả hai cùng bị bắt.
Ngày 29-6-1838, khi quân lính bao vây làng Kẻ Mốt và bắt cha Tự, họ buộc toàn dân phải ra đình làng điểm danh, rồi bước qua Thánh Giá. Vì thầy Úy cương quyết không chịu đạp lên Thánh Giá, nên bị bắt và áp giải chung với cha Tự, ông trùm Cảnh và thầy Mậu lên trại giam Bắc Ninh. Sợ cha Tự bị đánh, thầy Úy nói với quân lính: “Cha tôi không trốn, xin các quan đừng đánh người, hãy đánh tôi”.
Cha Tự sợ thầy bị âm mưu của các quan mà bỏ đạo, nên nhiều lần bảo thầy: “Con có muốn sống, cha sẽ nói cho con nhẹ tội?”. Cha muốn nói với các quan rằng thầy Úy chỉ là người nấu ăn cho cha thôi. Thầy Úy nghiêm nghị bày tỏ ý muốn của mình: “Thưa cha, con muốn được chết với cha. Xin cha nói cách nào cho tội con ra thật nặng”. Cha Tự an tâm, vui mừng bảo với thầy: “Cha sẽ nói con là thầy giảng, như thế, con sẽ được phúc chết vì đạo”. Thầy hân hoan và xin xưng tội dọn mình ngay.
Tại công đường, hơn một lần, khi các quan bắt bước qua thập tự, thầy không chịu, còn can đảm đặt câu hỏi: “Các quan có dám bước qua mặt vua không mà lại bắt tôi bước qua ảnh Chúa tôi? Cho dù các quan có bước qua mặt của vua; phần tôi, tôi cũng không bước qua mặt Chúa tôi!” Các quan tức giận đòi mang thầy ra tử hình.
Trong một phiên tòa khác, quan án bảo: “Sao mày cứng đầu thế, thầy mày (Cha Tự) đã xuất giáo[1] rồi!”. Thầy Úy minh định: “Dù thầy (Cha Tự) tôi có xuất giáo, tôi cũng không theo, nhưng không lẽ thầy tôi làm như vậy?”.
Thầy Úy chịu xử giảo ngày 19-12-1839 tại pháp trường Cổ Mễ, tỉnh Nam Định. Thi hài thầy được mai táng trong nhà thờ họ Đông Tiến, Giáo phận Bắc Ninh. hiện nay, một phần hài cốt vẫn còn được lưu giữ tại Tòa giám mục giáo phận.
Thầy giảng Bùi Văn Úy được nâng lên hàng chân phước ngày 27-5-1900 và được tôn phong hiển thánh ngày 19-6-1988.
Trích sách “Hạnh Các Thánh Tử Đạo Việt Nam”
Biên soạn: Hội đồng Giám mục Việt Nam
