GIOAN ĐOẠN TRINH HOAN
Linh mục (1798 – 1861)
Ngày tử đạo: 26 tháng 5
Anh chị em hãy theo gương tôi, như chính tôi đã theo Đức Kitô, hãy sống trong bình an của Ngài và cầu nguyện cho tôi.
Thánh Gioan Đoạn Trinh Hoan[1] chào đời năm 1798 tại ngôi làng thuộc họ Kim Long, Phú Xuân, Giáo phận Huế. Hai vị song thân là những giáo dân đạo hạnh, sống bằng nghề canh tơ dệt lụa.
Chú Hoan tư chất thông minh, hiếu học, được người cậu là cha Kiệt nhận làm học trò, nuôi nấng, dạy dỗ, truyền thụ tiếng Latinh rồi được gởi theo học Chủng viện Penang. Sau khi mãn khóa, thầy Gioan trở về nước giúp việc Đức cha Taberd – Từ trong việc phiên dịch sách báo đạo. Thầy được Đức cha Etienne Cuenot – Thể truyền chức linh mục năm 1836 tại Sài Gòn.
Trong hai mươi sáu năm làm linh mục, cha Gioan Hoan đã lãnh nhận nhiều nhiệm sở theo ý Bề trên. Cha nhiệt tình hoạt động nhưng lại điềm tĩnh thận trọng và yêu thương mọi người.
Tối ngày 03-01-1861, quan quân phục kích bắt cha Hoan. Khi đó, cha đang nấp trong một ổ rơm. Quan ra lệnh bắt và đánh đập một người giáo dân và tra tấn để hỏi về chỗ ấn náu của đạo trưởng. Trước cảnh hành hạ dã man, không đành tâm, cha Hoan đã từ ổ rơm bước ra nộp mình. Binh lính reo hò đắc thắng, bắt trói hai cha và một vài chức việc, giải về công đường Đồng Hới và nhốt vào ngục tối. Lúc này cha đã 63 tuổi.
Trong chốn lao tù, cha Hoan nhiều lần bị tra tấn, bị ép bước qua thập giá, tiết lộ nơi ẩn trốn của Đức cha và các thừa sai, nhưng cha vẫn luôn khoan dung trong ngôn từ. Chính cử chỉ từ tâm theo gương Chúa Kitô đã khơi dậy lòng trắc ẩn của quân canh. Vì thế, họ không nỡ cấm cản sự thăm viếng, mang Mình Thánh Chúa, tiếp tế nhu yếu phẩm của các nữ tu và giáo dân.
Cha Hoan đã dùng lời Thánh Phaolô, vị tông đồ dân ngoại, để nhắn nhủ khi các tín hữu đến chào từ biệt: “Anh chị em hãy theo gương tôi, như chính tôi đã theo Đức Kitô, hãy sống trong bình an của Ngài và cầu nguyện cho tôi”.
Rạng sáng ngày 26-5-1861, dưới thời vua Tự Đức, cha bị áp giải ra pháp trường với án lệnh: “Tội phạm tên Hoan, nghề nghiệp đạo trưởng, truyền bá tà đạo trong dân, bị xử chém đầu”.
Linh mục Gioan Ðoạn Trinh Hoan được tuyên phong chân phước ngày 02-5-1909 và được tôn phong hiển thánh ngày 19-6-1988.
Trích sách “Hạnh Các Thánh Tử Đạo Việt Nam”
Biên soạn: Hội đồng Giám mục Việt Nam
WHD
[1] Theo kết quả nghiên cứu của Tổng giáo phận Huế, trên bia mộ của cha Thánh Hoan ghi cha họ Đoạn, chứ không phải họ Đoàn.
